منابع دكتري علم اطلاعات و دانششناسي
شرح كامل منابع دكتري علم اطلاعات و دانششناسي از جمله تقسيم بندي دفترچه سئوالات تخصصي و عمومي و معرفي منابع براي هر كدام به شكل تفكيكي در اين نوشتار مدنظر بوده است. كليه داوطلبان علاقمند به شركت در آزمون دكتري تخصصي (Ph.D) مجموعه علم اطلاعات و دانش شناسي در گروه آزمايشي علوم انساني ميتوانند از اين راهنما استفاده كنند. توصيه ميشود پيش از خواندن اين مطلب حتماً راهنماي دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی را مطالعه بفرماييد.
فهرست مطالب
كليات پذيرش دوره دكتري
بر اساس قانون سنجش و پذيرش دانشجو در دورههاي تحصيلات تکميلي در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي كشور، پذيرش دانشجو در دوره دكتري (Ph.D) و دستياري رشتههاي گروه دامپزشکي شامل دو مرحله است كه هر يك از مراحل مطابق با اين شيوهنامه انجام ميگيرد.
- آزمون متمركز
- مصاحبه علمي و سنجش عملي، بررسي سوابق آموزشي، پژوهشي و فناوري
نكته: مرحله اول توسط سازمان سنجش و ارزشيابي نظام آموزش كشور و مرحله دوم به مؤسسات پذيرنده واگذار شده و كليات آن در ادامه خواهد آمد. ضمناً براي دورههاي پژوهش – محور علاوه بر موارد بالا، تهيه طرحواره (براي پذيرش در رشته محلهاي پژوهش محور) نيز پيش بيني شده است.
1 – ثبت نام و شركت داوطلبان در مرحله اول (آزمون متمركز) بر اساس اطلاعيههايي كه از طريق سايت سازمان (هفته نامه پيك سنجش و دفترچه راهنما) اطلاع رساني شده، صورت ميگيرد.
2 – بر اساس مصوبه هفدهمين جلسه شوراي سنجش و پذيرش دانشجو در دورههاي تحصيلات تکميلي مواد آزمون متمركز دكتري به شرح زير است:
- آزمون زبان (دفترچه عمومي)
- آزمون استعداد تحصيلي (دفترچه عمومي)
- آزمون دروس تخصصي در سطح كارشناسي يا كارشناسي ارشد (دفترچه تخصصي)
بر اساس قانون فوق، سنجش و پذيرش دانشجو در مقطع دكتري ناپيوسته برحسب هر يك از شيوه هاي «آموزشي ـ پژوهشي» و «پژوهش محور» به شرح زير انجام ميشود:
الف ـ دکتری آموزشي ـ پژوهشي: سنجش و پذيرش براي ورود به دوره دكتري ناپيوسته آموزشي ـ پژوهشي براساس معيارهاي زير صورت ميگيرد:
1ـ آزمون متمركز ( 50درصد)
2ـ سوابق آموزشي، پژوهشي و فناوري ( 20درصد)
3ـ مصاحبه علمي و سنجش عملي ( 30درصد)
ب ـ دکتری پژوهش محور: سنجش و پذيرش براي دوره دكتري ناپيوسته پژوهش محور براساس معيارهاي زير صورت ميگيرد:
1ـ آزمون متمركز ( 30درصد)
2ـ سوابق آموزشي، پژوهشي و فناوري ( 20درصد)
3ـ مصاحبه علمي و سنجش عملي ( 30درصد)
4ـ تهيه طرحواره ( 20درصد)
تذکر مهم: نمرات مربوط به بندهاي 2 و 3و يا 4 (در كدرشته محلهاي پژوهش محور) لازم است به تفکيك هر مورد در پرتال ارتباطي سازمان سنجش درج شود و رعايت سقف هركدام از بندهاي فوق طبق قانون الزامي و قابل جابجايي و تغيير نيست.
عناوين دروس امتحاني
منابع دكتري علم اطلاعات و دانش شناسي بر اساس مجموعه آن و همانطور كه اشاره شد در دو بخش سئوالات عمومي (آزمون زبان و استعداد تحصيلي) و همچنين سئوالات تخصصي (در سطح كارشناسي و كارشناسي ارشد) بر اساس ضرايب اعلام شده در بالا خواهد بود.
عناوين دروس تخصصي
دروس تخصصي مجموعه علم اطلاعات و دانش شناسي در هر دو گرايش بازيابي اطلاعات و دانش و همچنين مديريت اطلاعات و دانش به ترتيب زير خواهد بود:
- سازماندهي اطلاعات (در سطح كارشناسي)
- ذخيره و بازيابي (در سطح كارشناسي ارشد)
- آمار و روش تحقيق (در سطح كارشناسي ارشد)
- مباني علم اطلاعات و دانش شناسي (در سطح كارشناسي ارشد)
- علم اطلاعات مديريت دانش (در سطح كارشناسي ارشد)
نكته: همانطور كه اشاره شد، ضريب كليه دروس تخصصي بر مبناي 4 محاسبه خواهد شد و دروس عمومي (آزمون زبان و استعداد تحصيلي) در ضريب 1 سنجيده ميشود.
سئوالات دروس تخصصي
داوطلبان عزيز مجموعه علم اطلاعات و دانش شناسي بايستي بر اساس آخرين دفترچه منتشر شده به ترتيب در دفترچه تخصصي به سئوالات دروس بالا و به ترتيب زير پاسخ دهند كه مجموع آن 10 سئوال در سطح كارشناسي (سازماندهي اطلاعات) و 60 سئوال در سطح كارشناسي ارشد (به ترتيب زير) خواهد بود که مدت زمان پاسخگویی به این دفترچه 120 دقیقه است.
- سازماندهي اطلاعات 10 سئوال
- ذخيره و بازيابي 15 سئوال
- آمار و روش تحقيق 15 سئوال
- مباني علم اطلاعات و دانش شناسي 15 سئوال
- علم اطلاعات مديريت دانش 15 سئوال
منابع دروس تخصصي
براي پاسخگويي به سئوالات دفترچه تخصصي به ترتيب بالا بايستي منابع لازم و معتبر موجود را مطالعه كنند. بر اساس بررسي بهعمل آمده، منابع زير براي فراگيري اين دروس و توانايي پاسخگويي به سئوالات، پيشنهاد ميشود:
⇐ درس سازماندهي اطلاعات
رديف | منبع | نویسنده | مترجم | ناشر | |
---|---|---|---|---|---|
1 | سازماندهی اطلاعات | آرلین. جی. تیلور | محمد حسین دیانی | انتشارات کتابخانه رایانهای | |
2 | فهرست نویسی: اصول و روشها | رحمت اله فتاحی | * | کتابدار | |
3 | دستنامه قواعد فهرست نویسی | ماندانا صدیق بهزادی | * | انتشارات کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران | |
4 | مروری بر اطلاعات و اطلاعرسانی | عباس حری | * | انتشارات هیئت امنای کتابخانههای عمومی کشور | |
5 | کتابخانههای دیجیتالی | ویلیام آرمز | فرزانه شکوری و دیگران | نشر قو | |
6 | اینترنت: جنبههای نظری و کاربردی آن | ابراهیم افشار زنجانی و دیگران | * | کتابدار | |
7 | اطلاعات و جامعه | محمدرضا داورپناه | * | دبیزش | |
8 | اطلاعات و ارتباطات | عبدالحسین آذرنگ | * | انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی | |
9 | کتابخانه دیجیتالی: مبانی نظری، محتوا، ساختار، سازماندهی، استانداردها و هزینه ها | نبوی و فتاحی | * | آستان قدس رضوی | |
10 | مبانی مرجع ،فنون پرسش کاوی و پاسخیابی از منابع کتابخانه | محمدحسین دیانی - عبدالحمیدمعرف زاده | * | آستان قدس رضوی | |
11 | اطلاعات و ارتباطات | اسداله آزاد | * | کتابدار | |
12 | مجموعه سازی و فراهم آوری | محمد حسین دینانی | * | انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز | |
13 | تحلیلی موضوعی و نمایه سازی، مبانی نظری و توصیه های عملی | پیتز فاگمن | علی مزینانی | انتشارات کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران | |
14 | فهرستنویسی و سازماندهی منابع دیجیتال | آن میچل و برایان ای سرت | حیاتی - خاصه | کتابدار | |
15 | فهرستنویسی و تکنولوژیهای جدید اطلاعرسانی | عبدالرضا نوروزی چاکلی | * | کتاب ماه کلیات | |
16 | فهرستهای رایانه ای: کابرد وتوسعه | رحمت اله فتاحی | * | مرکز اطلاعات و خدمات علمی جهاد سازندگی | |
17 | درآمدی بر نمایه سازی و چکیده نویسی | کلیولند، دونالد بی- کلیولند، آنا دی | مهدی حسینی | چاپار | |
18 | نمایه سازی و چکیده نویسی | رولی جی. ای | جعفر مهراد | انتشارات سازمان مدراک فرهنگی انقلاب اسلامی | |
19 | نظامهای رایانه ای یکپارچه | رحمت اله فتاحی - ایرج راد | * | انتشارات کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران | |
20 | ارتباط شناسی و کتابداری | جان یاد | محبوبه مهاجر و نوراالله مرادی | سروش | |
21 | مجموعه سازی (جلد ۱ و ۲) | علی سینایی | * | سمت | |
22 | مجموعه سازی و خدمات تحویل مدارک | حمید محسنی | * | کتابدار | |
23 | مجموعه سازی، پیدایش، گزینش و گسترش مواد کتابخانه ای | ریچارد ک. گاردنر | اسداله آزاد | انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی | |
24 | نمایهسازی و چکیدهنویسی: مبانی نظری و عملی | لانکستر | عباس گیلوری | چاپار | |
25 | درآمدی بر نمایه سازی و چکیده نویسی | کلیولند، دونالد بی؛ کلیولند، آنا دی | مهدی حسینی | چاپار |
⇐ درس ذخيره و بازيابي
رديف | منبع | نویسنده | مترجم | ناشر | |
---|---|---|---|---|---|
1 | مفاهیم بازیابی اطلاعات | پائو، میراندا لی | اسداله آزاد - رحمت اله فتاحی | انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد | |
2 | مفاهیم و روشهای ذخیره و بازیابی اطلاعات در نظامهای کامپیوتری کتابخانههای ایران | محمد حسین دینانی - محمدرضا داورپناه | * | انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد | |
3 | قلمروهای نو در بازیابی اطلاعات (جلد ۱ و ۲ و ۳) | ریکاردو بیزاییتس و برتیه ریبرونتو | علی حسین قاسمی، سیروس آزادی و علی جوامع | چاپار | |
4 | ابرداده برای مدیریت و بازیابی اطلاعات | دیوید هینز | علیخانی - ذاکری فرد | چاپار | |
5 | بازیابی اطلاعات: الگوریتم ها و روش های اکتشافی | دیوید گراسمن، افیر فریدر | جعفر مهراد و سارا کلینی | انتشارات کتابخانه منطقه ای علوم و فناوری شیراز | |
6 | ذخیره و بازیابی اطلاعات | علیرضا بهمن آبادی | * | انتشارات دائرهالمعارف کتابداری و اطلاع رسانی ایران | |
7 | مروری بر مدلهای بازیابی اطلاعات | مرضیه خالویی | * | انتشارات علوم و فناوری اطلاعات | |
8 | بازیابی پیوسته: نظامها و روشها | رحیم علیجانی - لیلا دهقانی | * | چاپار | |
9 | آشنایی با تکنولوژی اطلاعاتی | کیت بهان - دیانا هولمز | جعفر مهراد و مجید آذرخش | سمت | |
10 | فناوری اطلاعات: مفاهیم و کاربردها | کنت لاودن | حمید محسنی | کتابدار | |
11 | آشنایی با بانکهای اطلاعاتی | آتش جعفرنژاد | * | سمت | |
12 | ارتباط علمی، رفتار اطلاع یابی و نیاز اطلاعاتی | محمدرضا داورپناه | * | دبیزش | |
13 | ذخیره و بازیابی اطلاعات (رشته کتابداری) | هادی شریف مقدم، رحیم علیجانی، ابراهیم مختاری نبی | * | انتشارات دانشگاه پیام نور | |
⇐ آمار و روش تحقيق
رديف | منبع | نویسنده | مترجم | ناشر | |
---|---|---|---|---|---|
1 | احتمالات و آمار کاربردی | علی دلاور | * | رشد | |
2 | آمار | عادل آذر و منصور مؤمنی و سعید جعفری | * | سمت | |
3 | آمار استنباطی | حیدر علی هومن | * | ساوالان | |
4 | آمار | الهه ارسلان و شعله مرادفام | * | کانون فرهنگی اموزش | |
5 | آمار در علوم انسانی | علی دلاور | * | انتشارات دانشگاه پیام نور | |
6 | روشهای تحقیق در کتابداری | محمد حسین دینانی | * | مرکز نشر دانشگاهی | |
7 | روشهای اساسی پژوهش برای کتابداران | پاول رونالد | نجلا حریری | انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی | |
8 | گلوگاههای پژوهش در علوم اجتماعی | محمد حسین دینانی | * | انتشارات کتابخانه رایانهای | |
9 | آمار و روشهای کمی در کتابداری و اطلاع رسان | علیرضا هویدا | * | سمت | |
10 | روش تحقیق در علوم رفتاری | زهره سرمد و عباس بازرگان و الهه حجازی | * | نشر آگه | |
11 | روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی | علی دلاور | * | نشر دوران | |
12 | شناخت روش علمی در علوم رفتاری | حیدر علی هومن | * | سمت | |
13 | روشهای تحقیق | نصر اله فرجی | * | پوران پژوهش | |
14 | روش تحقیق | مجتبی تیبا | * | کانون فرهنگی اموزش | |
15 | روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی | اسماعیل بیابانگرد | * | نشر دوران | |
16 | روش تحقیق در علوم رفتاری | حسن پاشا شریفی - نسترن شریفی | * | نشر سخن | |
17 | تحلیل آماری در روانشناسی و علوم تربیتی | جرج اندرو فرگوسن و یوشیو تاکانه | علی دلاور - سیامک نقشبندی | ارسباران | |
18 | روشهای آماری در علوم رفتاری | دانکن کرامر و دنیس هویت | حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند و نسرین شریفی | نشر سخن |
⇐ مباني علم اطلاعات و دانش شناسي
رديف | منبع | نویسنده | مترجم | ناشر | |
---|---|---|---|---|---|
1 | مروری بر اطلاعات و اطلاع رسانی | عباس حری | * | انتشارات هیئت امنای کتابخانههای عمومی کشور | |
2 | اصول و روشهای جستجوی پیشرفته | آر.جی. هارتلی | زاهد بیگدلی | انتشارات کتابخانه رایانهای | |
3 | خدمات کتابخانه در نظریه و عمل | مایکل باکلند | مرتضی کوکبی | چاپار | |
4 | جستجوی اطلاعات علمی – پژوهشی در منابع چاپی و الکترونیکی | محمدرضا داورپناه | * | دبیزش | |
5 | مرجع شناسی اسلامی | احمد شعبانی | * | انتشارات هیئت امنای کتابخانههای عمومی کشور | |
6 | مرجع شناسی شناخت خدمات و کتابهای مرجع | نوراله مرادی | * | فرهنگ معاصر | |
7 | مصاحبه در بخش مرجع کتابخانه | ادوارد جنریش، الاینزارمبا جنریش | محمد حسین دیانی | انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز | |
8 | اصول و خدمات مرجع | محمد حسین دیانی | * | انتشارات کتابخانه رایانهای | |
9 | مبانی علوم کتابداری و اطلاعرسانی | رابرت ریچارد ای | مهدی خادمیان | انتشارات کتابخانه رایانهای | |
10 | مبانی، تاریخچه و فلسفه علم اطلاع رسانی | علیرضا بهمن آبادی | * | انتشارات کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران | |
11 | فلسفه کتابداری و اطلاع رسانی | فاطمه رهادوست | * | کتابدار | |
12 | تاریخ فلسفه کتابداری | موکهرجی | اسداله آزاد | آستان قدس رضوی | |
13 | مبانی فلسفه کتابداری آموزشی | جان ام کرایست | اسداله آزاد | آستان قدس رضوی | |
14 | فنون مدیریت برای کتابداران | ادوارد جی آوانز | فرشته ناصری | انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی | |
15 | درآمدی بر کتابداری | حسین مختاری معماری | * | نشر قو | |
16 | تاریخ اصول کتابداری | جیمز تامپسون | محمود حقیقی | مرکز نشر دانشگاهی | |
17 | آموزش سواد اطلاعاتی، مفاهیم، روشها و برنامهها | مهری پریرخ | * | کتابدار | |
18 | تاریخ و فلسفه کتابداری | موکهرجی - آجیت کومار | علی مزینانی | آستان قدس رضوی | |
19 | کتابخانه و کتابداری | علی مزینانی | * | سمت | |
20 | آشنایی با بانکهای اطلاعاتی | آتش جعفرنژاد | * | سمت | |
21 | شناختی از دانش شناسی (علوم کتابداری و دانش رسانی) | هوشنگ ابرامی | * | کتابدار |
⇐ علم اطلاعات مديريت دانش
رديف | منبع | نویسنده | مترجم | ناشر | |
---|---|---|---|---|---|
1 | نقش مدیریت دانش در بهرهوری علوم کتابداری و اطلاع رسانی | سمیه مردمی | * | سخنوران | |
2 | مدیریت دانش | علی اکبر احمدی - علی صالحی | * | انتشارات دانشگاه پیام نور | |
3 | مدیریت دانش: مفاهیم و زیر ساختها | محمد حسن زاده | * | کتابدار | |
4 | مدیریت دانش | داونپورت، تامس و پروساک، لارنس | حسین رحمان سرشت | ایران خودرو | |
5 | خلاصه مباحث مدیریت دانش ویژه دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی | سمیه قویدل | چاپار |
منابع دروس عمومي
استعداد تحصيلي
با توجه به اينكه اين درس با تعداد 30 سئوال داراي ضريب يك در آزمون دكتري تخصصي (Ph.D) است، در مجموعه علم اطلاعات و دانش شناسي اين درس نيز همانند ساير دروس داراي اهميت بوده و هدف از آن ارزيابي توانايي ذهني و قدرت تحليل داوطلبان خواهد بود. مدت پاسخگویی به سوالات استعداد تحصیلی 50 دقیقه خواهد بود.
نكته مهم: برخلاف تصور عامه داوطلبان در خصوص ذاتي بودن بهره هوشي افراد، اين درس نيز مانند ساير دروس قابليت فراگيري داشته و ميتوان با تكنيك، تمرين و تكرار سطح نمره خود را در اين درس بالا برد.
اين درس داراي 4 بخش زير است:
- درك مطلب – 8 سئوال (2 متن)
- استدلال منطقي – 7 سئوال (7 متن)
- سئوالات تحليلي – 8 سئوال (2 بخش)
- سئوالات كمّي – 7 سئوال (4 بخش)
برای کسب آمادگی در این درس و پاسخگویی به سئوالات آن توسط داوطلبان مجموعه علم اطلاعات و دانش شناسی، منابع زیر پیشنهاد شده است.
ردیف | منبع | نویسنده | مترجم | ناشر | |
---|---|---|---|---|---|
1 | استعداد تحصیلی آزمون دکتری پي اچ پي تست | پي اچ پي تست | * | سايت پي اچ پي تست | |
2 | صد تست منتخب استعداد تحصیلی | هادي مسيح خواه - محمد وکیلی | * | کتاب الکترونیکی | |
3 | استعداد تحصیلی دکتری زیر ذرهبین | محسن طورانی | * | نگاه دانش | |
4 | استعداد تحصیلی مسیح خواه | هادی مسیح خواه | * | کتابخانه فرهنگ | |
5 | استعداد تحصیلی دکتری مدرسان شریف | حسین نامی | * | مدرسان شریف |
نکته مهم: بایستی به خاطر داشته باشیم که علاوه بر مطالعه موارد بالا که در واقع اصل تکنیک هستند، از دو بُعد دیگر موفقیت در این درس یعنی تمرین و تکرار هم غافل نشویم، بنابراین مطالعه نمونه سئوالات سالهای گذشته نیز بسیار راهگشا خواهد بود.
زبان انگليسي
دومین درس بخش دفترچه سئوالات عمومی را آزمون زبان خارجی به خود اختصاص میدهد که بجز گروه آزمایشی فنی و مهندسی، در سایر گروههای آزمایشی یکسان است؛ بنابراین در مجموعه علم اطلاعات و دانش شناسی نیز که از زیرمجموعههای گروه آزمایشی علوم انسانی هست، این آزمون وجود خواهد داشت. این درس حاوی 30 سئوال به شرح زیر است که مدت پاسخگویی به سوالات آزمون زبان 40 دقیقه خواهد بود.
- گرامر – 8 سئوال
- واژگان – 12 سئوال
- درک مطلب – 10 سئوال (2 متن)
نکته مهم: به صورت مرسوم شنیده میشود که افراد اعتقاد دارند این درس مشابه آزمون بینالمللی تافل (TOEFL) است، شاید این نکته صحیح باشد اما در عین حال، بخشهای مهارت شنیداری (listening) و نوشتاری (writing) و همچنین مهارت صحبت کردن (speaking) در این بخش سنجیده نخواهد شد و صرفاً محدود به گرامز، واژگان و درک مطلب است.
با توجه به بررسی به عمل آمده و توصیه کارشناسان و مراجع آموزشی زبانهای خارجی برای کسب آمادگی و مطالعه منابع دكتري علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابهای زیر پیشنهاد میگردد:
ردیف | منبع | نویسنده | مترجم | ناشر |
---|---|---|---|---|
1 | کتاب جامع زبان عمومی دکتری | رضا خیرآبادی | * | کتابخانه فرهنگ |
2 | کتاب زبان عمومی دکتری مدرسان شریف | حسین نامی | * | مدرسان شریف |
3 | استعداد زبان عمومی دکتری زیر ذرهبین | هادی جهانشاهی | * | نگاه دانش |