نظام رتبه‌بندي سايمگو SCImago
فهرست مطالب اين مقاله
نظام رتبه‌بندي سايمگو Scimago يكي ديگر از سامانه‌هاي بسيار كاربردي و جذاب از شركت الزوير است. در اين بخش، به بررسي اين نظام رتبه‌بندي و ابعاد آن خواهيم پرداخت. آگاهي به ابعاد مختلف اين پايگاه، علاوه بر امكان آشنايي با نشريات مختلف، انتخاب بهتر و درست‌تري را در اختيار پژوهشگران قرار مي‌دهد. علاوه بر آن، دانشجويان و اعضاي هيئت علمي رشته علم اطلاعات و دانش شناسي، پژوهشگران حوزه تحقيقات علمي و سياست گذاران علم نيز از آن منتفع خواهند شد.
تاريخچه سايمگو SCImago
نظام رتبه‌بندي نشريات و كشورها سايمگو (The SCImago Journal & Country Rank) كه بر اساس اطلاعات استخراجي از پايگاه استنادي اسكوپوس، در اختيار عموم قرار دارد. در اين پايگاه از شاخص‌هايي براي رتبه‌بندي استفاده مي‌شود كه امكان ارزيابي و تحليل حوزه‌هاي مختلف علمي را فراهم مي‌آورند. در اين پايگاه، اطلاعات شاخص‌هاي نشريات و كشورها به طور مستقل قابل بررسي است. حيطه موضوعي سايمگو به 27 حيطه موضوعي تقسيم بندي مي‌شوند. دسته بندي موضوعات نيز به 313 دسته موضوعي خاص تقسيم شده است. اطلاعات 34100 عنوان نشريه از بيش از 5000 ناشر بين‌المللي جهاني متعلق به 239 كشور دنيا رصد مي‌شود و بر آن اساس رتبه‌بندي خواهند شد.
سايمگو SCImago بر اساس شاخص پيج رنك گوگل Google PageRank شكل گرفته است و اطلاعات پايگاه استنادي اسكوپوس از سال 1996 ميلادي را تحت پوشش قرار داده است. گروهي با نام Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC) در دانشگاه گرانادا در اسپانيا از سال 2007 ميلادي هدايت و توسعه داده شده است. علاوه بر اين نظام رتبه‌بندي، قابليت‌هاي ديگري همچون The Shape of Science و SIR (SCImago Institution Rankings) و نيز Atlas of Science در اين سايت به كاربران ارائه مي‌شود.
كاربردهاي سايمگو SCImago
طبق آنچه در وب سايت رسمي سايمگو آورده شده است و در تصوير زير نيز آورده‌ايم سه كاربرد اصلي براي اين پايگاه مي‌توان برشمرد:
1 – رتبه بندي نشريات
2 – رتبه بندي كشورها
3 – ابزارهاي VIZ
در ادامه اين مطلب به طور كامل به تشريح يك به يك اين بخش‌ها خواهيم پرداخت. به علت سادگي و شفافيت سايمگو، پايگاه آن بجز اين سه بخش، تنها حاوي اطلاعات تماس و راهنما است و اطلاعات ديگري را ندارد.
رتبه‌بندي نشريات Journal Ranks
همانطور كه به نظر مي‌رسد، در اين قسمت، نشريات نمايه شده در پايگاه استنادي اسكوپوس Scopus رتبه‌بندي مي‌شوند. همانطور كه در مقدمه بالا عرض شد، اين رتبه‌بندي بر اساس شاخص‌هايي (indicator) انجام مي‌شوند كه قابليت انعطاف و انتخاب هستند. براي مشاهده ليست رتبه‌بندي با كليك بر روي دكمه زير به بخش مربوطه آن در پايگاه سايمگو ارجاع داده خواهيد شد.
ورود به رتبه‌بندي نشريات سايمگو
در قسمت بالاي اين بخش، فيلترهايي براي محدودسازي نتايج رتبه‌بندي آورده شده است و در ذيل آن ليست را مي‌بينيد. در زير هر كدام از اين قسمت‌ها را به فارسي تشريح كرده و جزئيات آن را ياد خواهيم گرفت:
موضوعات تحت پوشش
All subject areas: در اين قسمت 27 حيطه موضوعي تحت پوشش سايمگو آورده شده كه امكان انتخاب از ميان آنها وجود دارد. در زير ترجمه فارسي هر كدام از آنها را آورده ايم.
All subject categories: در اين قسمت نيز 313 دسته موضوعي به صورت جزئي قرار دارد.
Agricultural and Biological Sciences – كشاورزي و علوم زيستي
Arts and Humanities – هنر و علوم انساني
Biochemistry, Genetics and Molecular Biology – بيوشيمي، ژنتيك و زيست مولكولي
Business, Management and Accounting – بازرگاني، مديريت و حسابداري
Chemical Engineering – مهندسي شيمي
Chemistry – شيمي
Computer Science – علوم كامپيوتر
Decision Sciences – علوم تصميم‌گيري
Dentistry – دندانپزشكي
Earth and Planetary Sciences – علوم زمين و سياره‌اي
Economics, Econometrics and Finance – اقتصاد، اقتصاد سنجي و مالي
Energy – انرژي
Engineering – مهندسي
Environmental Science – علوم محيطي
Health Professions – متخصصان سلامت
Immunology and Microbiology – ايمني شناسي و ميكروب شناسي
Materials Science – علوم مواد
Mathematics – رياضيات
Medicine – پزشكي
Multidisciplinary – چندرشته‌اي
Neuroscience – عصب شناسي
Nursing – پرستاري
Pharmacology, Toxicology and Pharmaceutics – داروسازي، سم شناسي و داروشناسي
Physics and Astronomy – فيزيك و نجوم
Psychology – روانشناسي
Social Sciences – علوم اجتماعي
Veterinary – دامپزشكي
All regions/countries: در اين منو، امكان انتخاب كشور و نواحي تعريف شده در سطح جهان كه 239 مورد است، وجود دارد.
All types: در اين قسمت امكان انتخاب نوع منبع مربوطه از بين موارد زير محقق شده است.
Journals: نشريه‌ها
Book Series: سري كتاب
Conference and Proceedings: مقالات كنفرانسي و شرح جلسات
Trade Journals: نشريات تجاري
دامنه سال: در كادر مربوط به سال امكان انتخاب بازه زماني از سال 1999 تاكنون محقق شده است.
ابزار فيلتر نشريات
در زير نوار مربوط به موضوعات، نوع و سال كه بالا توضيح داده شده، سه گزينه براي فيلتر كردن نشريات وجود دارد كه با استفاده از آنها مي‌توانيد دامنه ليست را به همان بخش محدود كنيد.
Only Open Access Journals – تنها نمايش نشريات با دسترسي آزاد
Only SciELO Journals – تنها نشريات SciELO
Only WoS Journals – تنها نشريات وب آو ساينس
Display journals with at least – نمايش نشريات با حداقل تعداد مقالات قابل استناد (دوره دو يا سه ساله)
Download data – دانلود فايل اكسل ليست موجود
شاخص‌هاي رتبه‌بندي نشريات
مهمترين بخش اين سايت رتبه بندي را همين بخش به خصوص اختصاص داده است. در اين قسمت بر اساس شاخص‌هاي ارزيابي مقالات علمي (indicator)، نشريات موجود در پايگاه به ترتيب فهرست شده‌اند. مطابق با تصوير زير، كادرها را شرح خواهيم داد:
Title:در اين ستون، نام نشريات فهرست شده‌اند. توجه داشته باشيد كه اين ترتيب بر اساس شاخص است و ترتيب الفبايي ندارد.
Type: نوع منبع مربوطه را مشخص كرده‌اند كه عموماً نشريه (journal) هستند.
Country: ستون آخر كه با نماد پرچم كشورها مشخص شده است، مليت نشريه مربوطه را نشان مي‌دهد.
SJR: شاخص مهم SCImago Journal Rank كه به اختصار SJR ناميده مي‌شود، معياري براي اندازه‌گيري اثربخشي، تاثير و جايگاه نشريه مربوطه است. براي محاسبه اين شاخص، ميانگين تعداد منابع قابل استناد دريافت شده در سال مدنظر را بر تعداد كل مقالات دريافت شده سه سال قبل‌تر را تقسيم مي‌كنند، عدد حال شاخص SJR خواهد بود. براي اينكه سطح بندي نشريات دقيق‌تر صورت گيرد، معياري ديگري به نام شاخص Q (Quartile) وجود دارد كه در آن نشريات هر زمينه را به چهار دسته تقسيم بندي مي‌كنند كه به هر كدام چهارك گفته مي‌شود. نشان Q1 براي 25 درصد اول نشريات، Q2 براي 25 درصد دوم نشريات، Q3 نشان از 25 درصد سوم نشريات و شاخص Q4 براي 25 درصد انتهايي ليست استفاده خواهد شد.
نكته: اكثر دانشگاه‌ها و مراكز علمي، معمولاً چاپ مقاله در نشريات چهارك اول (Q1) و چهارك دوم (Q2) را به عنوان نشريات معتبر مي‌پذيرند.
H index: شاخص اچ براي ارزيابي علمي پژوهشگران، كشورها و نشريات به كار مي‌رود. در اين شاخص، h نشان از تعداد مقالاتي است كه h استناد را دريافت كرده باشند. از اين شاخص بيشتر براي سطح‌بندي علمي پژوهشگران استفاده مي‌گردد؛ هر چند در رتبه بندي كشورها و نشريات نيز كاربرد دارد. شاخص H در سال 2005 ميلادي توسط فيزيكداني به نام Jorge E. Hirsch مطرح گرديد و پايگاه‌هاي استنادي مهم مانند WoS و Scopus از آن بهره برداري مي‌كنند. براي درك بهتر اين شاخص به اين مثال توجه كنيد:
شاخص H آقاي حسين حسيني 8 است؛ لذا اين فرد 8 اثر علمي (مثلاً مقاله) دارد كه به هر كدام از آنها 8 بار استناد شده است.
Total Docs: تمامي مقالات منتشر شده آن نشريه در سال معيار. (مثلاً سال 2020)
Total Docs (3years): تمامي مقالات منتشر شده در سه سال قبل‌تر از سال معيار (مثلاً سال 2019، 2018، 2017)
Total Refs: تعداد استنادات به مقالات منتشر شده نشريه در سال معيار.
Total Cites(3 years): استنادات دريافت شده نشريه در سال معيار بر اساس مقالات منتشر شده سه سال قبل‌تر.
Citable Docs (3 years): مقالات داراي استناد سه سال قبل‌تر شامل مقالات پژوهشي، مروري و كنفرانسي آن نشريه.
Cites Docs (2 years): استناد ميانگين به هر مقاله در دوره دو ساله. از اين شاخص به طور گسترده در شاخص تاثير استفاده مي‌شود.
Ref Doc: ميانگين تعداد منابع هر مقاله در سال معيار.
رتبه بندي كشورها
يكي ديگر از امكانات موجود در نظام رتبه‌بندي سايمگو Scimago، فهرست بندي كشورها و مناطق جهان بر اساس شاخص‌هاي علمي است. با توجه به اينكه، دانشگاه‌ها، دولت‌ها و مراكز علمي و پژوهشي در سراسر جهان براي سياست گذاري به رصد وضعيت خود نياز مبرم دارند، اين شاخص براي اين دسته مراكز اهميت بسيار زيادي دارد.
براي مشاهده اين رتبه بندي بايستي بر روي گزينه Country Rankings در صفحه اصلي كليك كنيد تا فهرست مربوطه براي شما نمايش داده شود. در زمان نگارش اين مطلب، 240 كشور و منطقه در سراسر جهان در اين بخش حضور دارند.
فيلترهاي بالاي صفحه را كه قبلاً و در بخش رتبه بندي نشريات به تفصيل توضيح دادم، در اين قسمت به ارائه توضيحات در خصوص معيارهاي رتبه بندي اختصاصي كشورها خواهم پرداخت.
Country: نام كشورها و مناطق جهان بر اساس شاخص انتخاب شده.
Documents: تعداد مقالات منتشر شده از سال 1996 تاكنون.
Citable Documents: مقالات قابل استناد شامل مقالات پژوهشي، مروري و كنفرانسي.
Citations: كل استنادهاي دوره‌اي به مقالات منتشر شده از سال 1996 تاكنون.
Self-Citations: كل استنادهاي دوره‌اي كشور مربوطه به مقالات منتشر شده خود از سال 1996 تاكنون.
Citations per Document: ميانگين استنادهاي دريافتي مقالات منتشر شده از سال 1996 تاكنون.
H index: تعداد مقالات كشور مربوطه (h) كه حداقل تعداد h استناد را دريافت كرده باشند.
در حال حاضر و در زمان نگارش اين مطلب، كشورهاي ايالات متحده آمريكا، چين و انگلستان، رتبه‌هاي اول تا سوم را در اختيار دارند؛ جمهوري اسلامي ايران نيز در رتبه 21 جهان قرار گرفته است.
ابزارهاي VIZ در سايمگو
نظام رتبه‌بندي سايمگو Scimago براي فراهم سازي امكان تحليل اطلاعات موجود در پايگاه خود، ابزارهايي را توليد كرده است كه اين كار را براي پژوهشگران و سياست گذاران بسيار ساده‌تر مي‌كنند. در زير به برخي از ابزارهاي آن اشاره مي‌كنيم كه در منوي VIZ Tools قابل مشاهده هستند.
SCIMAGO GRAPHICA: ابزار جديدي كه براي پويش، ارتباط بصري و معنادار نمودن داده‌ها بكار مي‌رود. اين ابزار براي نسخه‌هاي مختلف سيستم عامل‌هاي ويندوز، مكينتاش و لينوكس در دسترس است.
SHAPE OF SCIENCE: پروژه‌اي براي بصري سازي اطلاعات است كه هدف آن آشكارسازي ساختار دانش ميباشد. داده‌هاي موجود در آن از سايمگو استخراج شده است.
SUBJECT BUBBLE CHART: با استفاده از اين ابزار مي‌توان نقشه‌هاي به هنگام (real time maps) و نقشه‌هاي نموداري حبابي (bubble charts maps) به دلخواه كاربر ايجاد نمود.
WORLD REPORT: گزارشي است كه وضعيت تحليل علمي جهان و هشت ابر ناحيه آن را ارائه مي‌نمايد. اين گزارش شامل تعداد حوزه‌هاي علمي از سال 1996 تا 2017 را در بر مي‌گيرد.
COMPARE: از اين ابزار براي تحليل گرافيكي و مجزاي كشورها و منابع انتشاراتي آن استفاده مي‌شود.
COUNTRY GRAPHS: در اين ابزار، پراكندگي نشريات نمايه شده (بر اساس كشور) و خروجي علمي كشورها (بر حسب مليت سازماني نويسنده) را نشان مي‌دهد تا بتوان بين اين مقايسه انجام داد.
اميدوارم با نظام رتبه‌بندي سايمگو Scimago به طور كامل آشنا شده باشيد. اگر همچنان پرسش يا ابهامي در ذهن شما باقي مانده است با استفاده از فرم زير يا راه‌هاي ارتباطي با ما در ارتباط باشيد.
