زبان چینی Chinese Language
در این مطلب نگاهی به زبان چینی Chinese Language شامل زمینه تاریخی، گویشها و گونهها، آواشناسی، سیستم نوشتاری، دستور زبان و تاثیر آن در جهان انداختهایم. با توجه به اینکه این زبان جزء زبانهای رسمی سازمان ملل است، پرداختن به آن اهمیت دو چندانی خواهد داشت.
مقدمه
زبان چینی، یکی از قدیمیترین و پیچیدهترین زبانهای جهان، دارای تاریخی غنی و تأثیر فرهنگی قابل توجهی است. با دارا بودن بیش از یک میلیارد گویشور بومی، این زبان پرگویشترین زبان مادری جهان است. زبان چینی چندین گویش دارد که برجستهترین آنها ماندارین است که و سیستم نوشتاری منحصر به فردی نیز دارد.
فهرست مطالب
زمینه تاریخی
زبان چینی دارای تاریخچهای ثبت شده بوده و بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد. قدیمیترین سوابق مکتوب در این زبان، به سلسله شانگ (۱۶۰۰-۱۰۴۶ قبل از میلاد) و کتیبههای استخوانی آن باز میگردد. در طول قرنهای متمادی، این زبان تکامل یافت و منجر به توسعه زبان چینی کلاسیک در دوران سلسله ژو (۱۰۴۶-۲۵۶ قبل از میلاد) و شکلهای مدرن امروزی آن شد.
گویشها و گونهها
زبان چینی یک زبان واحد نیست بلکه گروهی از زبانها و گویشهای مرتبط است. گروههای گویش آن شامل:
♠ ماندارین (پوتونگهوا) (Mandarin (Putonghua)) : زبان رسمی چین که بیش از ۷۰٪ از جمعیت آن را تشکیل میدهد.
♠ کانتونی (یو) (Cantonese (Yue)) : عمدتاً در استان گوانگدونگ و هنگ کنگ صحبت میشود.
♠ شانگهایی (وو) (Shanghainese (Wu)) : در منطقه شانگهای صحبت میشود.
♠ مین (Min) : شامل تایوانی و فوجیانی، که در تایوان و استان فوجیان صحبت میشود.
♠ هاکا (Hakka) : توسط مردم هاکا در مناطق مختلف صحبت میشود.
♠ گان (Gan) : در استان جیانگشی صحبت میشود.
♠ شیانگ (Xiang) : در استان هونان صحبت میشود.
آواشناسی و تُنها
زبان چینی یک زبان تونال (tonal) یا نواختبر است، به این معنی که زیر و بم یا لحن یک کلمه میتواند معنای آن را تغییر دهد. به عنوان مثال، ماندارین دارای چهار تُن اصلی است:
♠ تُن اول: بالا و صاف (مثل mā 妈 – مادر).
♠ تُن دوم: صعودی (مثل má 麻 – شاهدانه).
♠ تُن سوم: نزولی و صعودی (مثل mǎ 马 – اسب).
♠ تُن چهارم: نزولی (مثل mà 骂 – سرزنش کردن).
سیستم نوشتاری
سیستم نوشتاری چینی لوگوگرافیک است، به این معنی که هر کاراکتر نمایانگر یک کلمه یا یک تکواژ است. کاراکترها از رادیکالها تشکیل شدهاند که اغلب سرنخهایی از معنا یا تلفظ ارائه میدهند. دو نوع اصلی کاراکترهای چینی وجود دارد:
♠ کاراکترهای ساده شده: در چین و سنگاپور استفاده میشود و دلیل به کارگیری آنها تلاش در جهت افزایش نرخ سواد همراه با سادهسازی کاراکترها بود.
♠ کاراکترهای سنتی: در تایوان، هنگ کنگ و ماکائو استفاده میشوند. این شیوه، ساختارهای پیچیدهتر و اشکال تاریخی را حفظ کردهاند.
دستور زبان
دستور زبان چینی نسبت به بسیاری از زبانهای دیگر نسبتاً ساده بوده و فاقد انعطافپذیری است، به این معنی که کلمات براساس زمان، حالت یا تعداد تغییر شکل نمیدهند. در عوض، معنا اغلب از طریق ترتیب کلمات و زمینه منتقل میشود. ویژگیهای کلیدی آن عبارت است از:
♠ ساختار فاعل-فعل-مفعول (SVO): مشابه انگلیسی (مثل 我爱你 Wǒ ài nǐ – من تو را دوست دارم).
♠ کلمات اندازهگیری: هنگام شمارش اسامی استفاده میشود (مثل 一只猫 yī zhī māo – یک گربه).
♠ ذرات: کلماتی مانند 了 (le)، 吗 (ma)، و 的 (de) به معنای دستوری اضافه میشوند اما مستقیماً ترجمه نمیشوند.
تأثیر و حضور جهانی
زبان چینی تأثیر قابل توجهی از طریق استفاده از کاراکترهای چینی (کانجی، هانجا و چữ نôm به ترتیب) بر زبانهای همسایه خود مانند ژاپنی، کرهای و ویتنامی داشته است. علاوه بر این، جوامع دور از وطن (diaspora) جهانی، زبان چینی را در سراسر جهان، به ویژه در جنوب شرقی آسیا، آمریکای شمالی و اروپا گسترش داده است.
نتیجهگیری
زبان چینی با تاریخ غنی، گویشهای متنوع، ویژگی تونال و سیستم نوشتاری منحصر به فرد، به عنوان نمادی از میراث فرهنگی ماندگار چین همچنان استفاده میشود. درک پیچیدگیهای آن نه تنها ارتباط با بخش قابل توجهی از جمعیت جهانی را بهبود میبخشد بلکه بینشهایی نسبت به یکی از باستانیترین و تأثیرگذارترین فرهنگها ارائه میدهد. امیدواریم این نگاه مختصر به زبان چینی Chinese Language شما را به دنیای شگفت انگیز این زبان مهم در جهان وارد کند.
