راستی آزمایی اطلاعات فضای مجازی
شوربختانه امروزه افراد دانسته های خود را بدون راستی آزمایی اطلاعات فضای مجازی از این منابع رایج و عالم گیر بدست میآورند. در مطلب آموزشی امروز، تلاش خواهیم کرد، روشهای راستی آزمایی (FactCheck) اطلاعات موجود در فضای مجازی را ارائه کنیم. اگر دانش استفاده از زبان انگلیسی را داشته باشید، این مراحل بسیار سادهتر خواهد شد.
بررسی صحت اطلاعات در رسانههای اجتماعی
در عصری که سکوهای رسانههای اجتماعی به منابع اصلی اطلاعات تبدیل شدهاند، نیاز به بررسی صحت اطلاعات بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. با انتشار سریع اخبار، اطلاعات نادرست میتوانند به راحتی ویروسی (viral) شوند و باعث سردرگمی و تصمیمگیری نادرست گردند. در اینجا برخی نکات را برای بررسی موثر صحت اطلاعات در رسانههای اجتماعی ارائه کردهایم.
1. ارزیابی منبع
قبل از باور یا اشتراکگذاری اطلاعات، اعتبار منبع را بررسی کنید. سازمانهای خبری معتبر و حسابهای تایید شده معمولاً قابل اعتمادتر از وبسایتها یا حسابهای رسانههای اجتماعی ناآشنا که فاقد تأیید، هستند.
بررسی دامنه وبسایت: منابع خبری معتبر معمولاً دارای دامنه استاندارد (.com, .org, .net) هستند. از سایتهایی با پسوندهای دامنه غیرمعمول اجتناب کنید.
وجود صفحه “درباره ما”: سایتهای معتبر معمولاً اطلاعاتی درباره مأموریت، تیم تحریریه و جزئیات تماس ارائه میدهند.
2. مقایسه اطلاعات
اطلاعات را با بررسی منابع متعدد تأیید کنید. اگر داستان درست باشد، احتمالاً توسط منابع معتبر و مختلف گزارش شده است.
مقایسه گزارشها: به منابع خبری مختلف نگاه کنید تا ببینید آیا همان حقایق را گزارش میدهند.
بررسی سایتهای اعتبارسنجی: سایتهایی مانند Snopes, FactCheck.org و PolitiFact در تأیید ادعاها و رفع اطلاعات نادرست اعتبار دارند.
3. بررسی شواهد
به شواهد پشتیبان ادعا نگاه کنید. داستانهای خبری معتبر شواهد واضحی مانند دادهها، نقلقولهای مستقیم از کارشناسان و اسناد رسمی ارائه میدهند.
بررسی منابع اصلی: مقالات خبری معتبر به گزارشهای اصلی، مطالعات یا بیانیههای رسمی لینک میدهند یا اشاره میکنند.
احتیاط در برابر محتوای دستکاری شده: تصاویر و ویدئوها میتوانند ویرایش یا از زمینه خود خارج شوند. از ابزارهای جستجوی معکوس تصاویر مانند Google Images یا TinEye برای تأیید منبع محتوای تصویری استفاده کنید.
4. شناسایی تعصب منبع
همه منابع دارای درجهای از تعصب هستند. شناسایی تعصب میتواند به شما کمک کند تا دیدگاه ارائه شده را بهتر قضاوت کنید.
تحقیق درباره سابقه منبع خبر: درک تاریخچه و تأمین مالی یک نشریه میتواند به شما بینش لازم درباره تعصبات احتمالی را بدهد.
جستجوی گزارش معتبر: داستانهای خبری معتبر دیدگاههای متعدد را ارائه میدهند و از تحریکآمیزی پرهیز میکنند.
5. به عناوین هیجانانگیز مشکوک باشید
عناوینی که برای تحریک احساسات قوی طراحی شدهاند، میتوانند گمراهکننده باشند. بجز عنوان به سایر موارد نیز دقت کنید تا کل جریان را درک کنید.
مقاله کامل را بخوانید: عناوین میتوانند گمراهکننده یا خارج از زمینه باشند. خواندن تمام مقاله کمک میکند تصویر کاملی از موضوع بدست آورید.
توجه به لحن: زبان هیجانانگیز اغلب یک نشانه مهم برای اطلاعات نادرست است.
6. بررسی تاریخ
اطلاعات قدیمی میتوانند دوباره ظاهر شوند و زمانی که خارج از بافت موضوع قرار گیرند، گمراهکننده باشند.
بررسی تاریخ انتشار: اطمینان حاصل کنید که اطلاعات بهروز و مرتبط هستند.
آگاه بودن از داستانهای تکراری: گاهی اوقات داستانهای قدیمی دوباره به عنوان رویدادهای جدید بازیافت میشوند.
7. مشورت با کارشناسان
در صورت شک، با کارشناسان مربوطه مشورت کنید. کارشناسان میتوانند زمینه و شفافیت موردنیاز برای مسائل پیچیده را ارائه کنند.
دنبال کردن کارشناسان در رسانههای اجتماعی: بسیاری از کارشناسان دیدگاههای خود را به اشتراک میگذارند و اطلاعات نادرست را در پلتفرمهایی مانند توییتر و لینکدین ایجاد میکنند.
بررسی مدارک تحصیلی: اطمینان حاصل کنید که کارشناسان در زمینه خود شناخته شدهاند و دارای مدارک مرتبط هستند.
نتیجه گیری
راستی آزمایی اطلاعات فضای مجازی برای مبارزه با انتشار اطلاعات نادرست ضروری است. با ارزیابی منابع، مقایسه اطلاعات، بررسی شواهد، شناسایی تعصب، بررسی عناوین، بررسی تاریخها و مشورت با کارشناسان، میتوانید اطمینان حاصل کنید اطلاعاتی که مصرف و به اشتراک میگذارید دقیق و قابل اعتماد هستند. این عامل نه تنها به شما کمک میکند که آگاه بمانید، بلکه به ایجاد یک جامعه مجازی آگاهتر و مسئولتر نیز کمک میکند.
